Van soft skills word je sterk

Management Traineeship Stork

Jonge toptalenten opleiden tot de managers van de toekomst. Dat is het doel van het Management Traineeship van Stork, winnaar van Traineeship of the Year 2015, waarvoor Boertien Vergouwen Overduin het profiel ontwikkelde. Het programma is een voorbeeld van succesvolle co-creatie. Een diepgaand gesprek met Arjan de Bruijn, manager van de Stork Academy Continental Europe, en Anja Goedkoop, behalve programmamanager en teamleider bij Boertien Vergouwen Overduin, ook trainer en coach binnen het traineeship. “Echte leiders maken zichzelf, wij bieden alleen de randvoorwaarden.”

“Stel, je bent 23, je hebt net je diploma Technische Bedrijfskunde op zak en je komt, páf, op een miljoenenproject in Saoedi-Arabië te zitten. Je krijgt daar verantwoordelijkheden, en niet alleen maar een beetje. Nee, je coördineert de uitvoering van onderhoudswerkzaamheden aan een raffinaderij bij een grote klant. Daarvoor moet wel de installatie helemaal plat. En uitlopen is geen optie, want dat zou miljoenen aan omzetderving betekenen.” Anja vertelt het zoals het is. Dit is wat je kunt verwachten als je deelneemt aan het Management Traineeship van Stork. Voor de gemiddelde junior medewerker een ondenkbaar takenpakket, voor de zorgvuldig geselecteerde young professional de praktijk van alledag.
“In de twee jaar dat het traineetraject duurt, zit elke trainee op vier projecten van een half jaar, waarvan minimaal één in het buitenland”, verklaart Arjan nader. “Formeel gezien blijf ik al die tijd hun leidinggevende, maar de eigen verantwoordelijkheid in projecten blijft als een paal boven water staan en daarin moeten ze het echt hebben van hun persoonlijk leiderschap. Ze functioneren vaak als een soort gedelegeerd leidinggevende.”
Het diepe in en zwemmen maar, daar komt het voor de Stork-trainees op neer. “En juist daarin onderscheidt dit traject zich ook”, meent Anja. “Veel bedrijven blijven aan de voorzichtige kant. Ze hebben zoiets van: niet te veel, niet te ingewikkeld, want daar zijn onze trainees nog niet aan toe.” Dat Stork daar van meet af aan heel anders in staat, heeft alles te maken met de leerdoelen. Arjan: “Wij leiden de toptalenten van vandaag op tot de managers van morgen. Dan moet je niet teveel willen beschermen, je moet blootstellen en vrijlaten. Ruimte bieden voor persoonlijke groei. Maar ook de optimale setting creëren waarin mensen kunnen ervaren wat het betekent om zelf verantwoordelijkheid te nemen.” Die kerngedachte vormde het vertrekpunt voor de co-creatie tussen Stork en Boertien Vergouwen Overduin.

Geen klasje

Het begon zoals het altijd begint. Met een uitdaging. Of preciezer: met een vraag van Stork die de uitdaging zou vormen voor Boertien Vergouwen Overduin, nu zo’n vier jaar geleden. Arjan: “We wilden de basis leggen voor een goede opvolging van het bestaande management. Die behoefte hadden we eigenlijk continu, daarin zijn we denk ik niet anders dan alle andere technische bedrijven om ons heen, maar wij besloten onze succession planning te versterken met een management traineeship. Hoe dat traineeship er precies uit moest komen zien, wisten we toen nog niet. Maar één ding wisten we wel: we wilden een doorlopende selectie van kandidaten, zonder vast beginmoment. Met maar één reden: écht alleen de allerbesten in huis halen. En ja, die melden zich nu eenmaal niet allemaal op 1 maart aan.”
“Over uitdagingen gesproken”, lacht Anja. “Ik wist meteen: oké, we gaan dus geen klasje maken. Dat continu op zoek zijn naar geschikte kandidaten zorgt voor een dynamische groep, met een constante in- en uitstroom. Voor sommige trainees zit die twee jaar er bijna op, terwijl anderen net starten. Ze leren daarmee heel veel van elkaar, en het blijft spannend. Maar het vraagt natuurlijk wel wat van het ontwerp van je traineeship. Je kunt geen standaardprogramma aanbieden waarbij je iedereen langs dezelfde rij onderwerpen trekt. In plaats daarvan kozen we voor persoonlijke workshops. Elke trainee krijgt tijdens de bijeenkomsten anderhalf uur de vloer om persoonlijke dilemma’s in de groep te gooien. Ik bedenk daar dan ter plekke een workshop voor, waarbij de overige deelnemers ook aanwezig zijn en soms ook een rol in hebben.”

Powerplay

Vertrouwen speelde in deze fase van de co-creatie een belangrijke rol. Arjan: “Jullie wisten al dat die persoonlijke workshops heel effectief waren, wij hadden daar op dat moment nog geen ervaring mee. Wel zagen we meteen: hé, die aanpak past echt heel mooi bij het type manager dat we zoeken. Zelfsturend, zelfbewust. Geen mensen die de trucjes kennen, daar prikt de kritische medewerker van nu zo doorheen, maar echt persoonlijke leiders. Mensen die hun persoonlijke issues op een constructieve manier weten te verbinden aan hun leiderschap.”
“In de workshops zijn de trainees er dan ook zelf verantwoordelijk voor om zulke persoonlijke issues in te brengen. En al die waanzinnig gave projecten die ze doen, zorgen in de regel wel voor voldoende input”, zegt Anja, die de bijeenkomsten ook zelf begeleidt. “Ik denk nu even aan een van onze vrouwelijke trainees. Die zat op een project bij een grote speler in de olie- en gasbranche, waar ze volkomen werd afgebluft door een mannelijke klant. Dat had echt de dynamiek van: ik ga jou, meisje, wel eens even vertellen wat jij voor mij moet doen. Een enorme powerplay dus, waar deze jongedame natuurlijk wel tegenop wilde kunnen. Daar zijn we dus hard mee aan de slag gegaan.”
Toch blijft het opmerkelijk. Dat nu uitgerekend een technische multinational, waar de hard skills de boventoon voeren, kiest voor een traineeship waarin alles draait om soft skills. Arjan: “Soft skills zijn minder exact en niet direct meetbaar, maar het is een misvatting te denken dat soft skills voor softies zijn. In een programma waarin leiderschapsvaardigheden essentieel zijn, gaat het in feite over soft skills. Iedereen snapt dan dat je daar juist sterker van wordt.”

Naar de paarden

Tussen die allereerste persoonlijke workshops en het volwaardige concept, is nog veel gebeurd. Ter ondersteuning van de vier projecten die de trainees voor hun kiezen krijgen, zijn er nu de sessies Personal Leadership Development. Anja ziet de trainees drie keer per jaar drie dagen, eventueel via skype als de trainee op dat moment in het buitenland zit. En dan doet ze tussentijds ook nog eens de individuele coaching. “Een vol pakket ja, maar zo kan ik wel de hele groeicurve van mensen volgen. En dat vind ik juist het gave aan dit traject.”
De sessies worden voor een belangrijk deel gevuld met de workshops, waarvan in de loop van de tijd verschillende varianten zijn ontwikkeld. Nieuwe trainees starten steevast met het standaardritueel: ze houden een pitch over zichzelf, niet wetend dat anderen ondertussen hun eerste indrukken op post-it’s neerkrabbelen. In die twee jaar gaan de trainees ook altijd een keer naar de manege voor de paardenworkshop. Anja: “Paarden zijn waanzinnig sensitieve dieren. Als je die kunt laten doen wat jij wilt, dan heb je echt wel wat gewonnen in termen van leiderschap. Uiteindelijk gaat het allemaal over heldere persoonlijke communicatie. De juiste boodschap op de juiste toon met de juiste lichaamshouding. Als die onderdelen niet in balans zijn, krijg je zo’n dier never nooit vooruit. Of het slaat op hol, dat hebben we ook meegemaakt.”

Dragons’ Den 

Verreweg het meest prestigieuze onderdeel van de sessies Personal Leadership Development, is de Dragon’s Den in de avonden. Twee trainees presenteren hun project, inclusief hun aanpak en ontwikkeling, aan de senior directieleden van Stork. “En als díe daar wat van vinden, dan zal je het weten ook”, benadrukt Anja. “Klinkt eng, maar we hebben ontdekt dat de trainees het ook wel een kick vinden. Het is per slot van rekening ook hét moment om jezelf even in de etalage te zetten voor het senior management. Want dat zijn dus wel de dames en heren die over jouw toekomst gaan.” Arjan, die de presentaties ook altijd bijwoont, wordt op zo’n avond vaak positief verrast. “Mooi voorbeeld: een wat introverte jongen, een echte Groninger, op het eerste gezicht bepaald niet de leader of the gang, die zie ik dan een presentatie geven alsof hij al jaren niets anders doet. Die jongen is echt boven zichzelf uitgestegen. Hoe te gek is het dan dat hij op zo’n moment complimenten krijgt van senior managers.”
“Het mooie vind ik dat zo iemand dat eigenlijk helemaal zelf voor elkaar heeft gekregen”, vult Anja aan. “Wij gaan ervan uit dat mensen zelf al de potentie tot leiderschap hebben, daar zijn ze ook op geselecteerd. Het is aan ons om de randvoorwaarden te scheppen waarin die persoonlijke kracht tot uitdrukking komt. Het vuurtje aanwakkeren, dat is eigenlijk wat wij doen. Bij het aangaan van al die verantwoordelijkheden mogen mensen ook best een keer op hun bek gaan. Niet alleen bij zo’n Dragons’ Den, maar zelfs ook bij een project. Zolang ze er maar wat van leren.”
“Nou, ho even, de projécten moeten uiteindelijk wel slagen hoor, daarvoor zijn ze té belangrijk”, nuanceert Arjan snel. “Maar wat Anja volgens mij bedoelt, is dat dat de trainees fouten mogen maken, zoals wij managers die ook maken. Ze moeten er alleen wel de verantwoordelijkheid voor nemen én in staat en bereid zijn hun fouten te herstellen. Een groeicurve laten zien dus. En als ze het even niet zien zitten, verwachten we dat ze zelf hulp inschakelen. Dat is eigenlijk een vorm van co-creatie met de trainee zelf.”
 
Arjan is manager van de Academy van Stork voor de Continental Europe regio. In die rol initieert en ontwikkelt hij programma’s die zijn afgestemd op de behoeften van de business. De laatste jaren heeft Arjan zich onder meer beziggehouden met het outsourcen van een deel van de opleidingsfunctie. Talent- en managementdevelopment heeft een speciale plek in zijn takenpakket. Daarnaast is Arjan hiërarchisch leidinggevende van de managementtrainees, die onder zijn eindverantwoordelijkheid doorontwikkelen tot de young professionals die bij uitstroom een verantwoordelijke, leidende rol aankunnen binnen Stork.
 
Anja werkt als programmamanager bij Boertien Vergouwen Overduin. In die rol is zij de schakel tussen het vraagstuk van de opdrachtgever en de uiteindelijke uitvoering van de training. In acquisitie, ontwerp en uitvoering van de trainingen houdt zij scherp zicht op het bieden van optimaal maatwerk en hoge kwaliteit van de trainers. Daarnaast is Anja nog steeds in de uitvoering werkzaam als trainer en coach, met een specifieke focus op het snijvlak van leiderschap en persoonlijke effectiviteit. In het ontwikkelen en uitvoeren van traineeships komt haar kennis, ervaring én passie volledig tot haar recht.