Wat is strategisch leiderschap?

Leiders zoeken voortdurend naar manieren om hun leiderschap te versterken en hun organisaties naar een hoger niveau te tillen. Een benadering die steeds meer erkenning krijgt, is strategisch leiderschap. Maar wat houdt dit precies in? Hoe kunnen we het toepassen in onze werkpraktijk? In deze blog gaan we dieper in op strategisch leiderschap en de betekenis ervan. Ook lees je waar het verschil zit tussen ‘gewoon’ leiderschap en strategisch leiderschap. Tot slot lees je over welke eigenschappen een strategisch leider beschikt én krijg je tips om vandaag nog je leiderschap naar een hoger niveau te tillen.

De betekenis van strategisch leiderschap 

Strategisch leiderschap draait om een toekomstgerichte en visionaire vorm van leiderschap. Het gaat om het managen van de dagelijkse gang van zaken, maar dan gericht op de toekomst van de organisatie. Welke visie en welke doelen streef je als organisatie na? Daarbij draait het ook om strategieën formuleren om die visie te bereiken en anderen inspireren om bij te dragen aan deze doelen. Zeker in deze snel veranderende wereld is strategisch leiderschap van onschatbare waarde. 

Leiderschap vs. strategisch leiderschap 

Leiderschap gaat in de basis over het leiden van een groep mensen of een organisatie. Zorgen dat de dagelijkse werkzaamheden gebeuren en erop toezien dat deze goed gaan, is op zich al leiderschap. Maar wat maakt leiderschap nou strategisch?  

• Nu vs. later: Leiderschap richt zich altijd op bepaalde doelen. Bij strategisch leiderschap ligt de nadruk veel meer op de bedrijfsvisie en de langetermijndoelen (en daarbij dus ook op of de huidige visie en doelen zijn waar de organisatie écht naartoe zou moeten). 
• Reactief vs. proactief: als leider kun je reageren op problemen op het moment dat ze zich voordoen of voor gaan doen. Strategisch leiderschap gaat ervan uit dat je toekomstige uitdagingen voor blijft. Je anticipeert proactief en stelt je als leider wendbaar op. 
• Operationeel vs. strategisch: het zit hem al in de naam; strategisch leiderschap is gericht op strategie. De operationele activiteiten zijn uiteraard nog een onmisbaar onderdeel van je leiderschap, maar er ligt meer focus op strategische en visionaire besluitvorming en daarop richting geven. 

Essentiële principes van strategisch leiderschap 

Als strategisch leider weet je het hoofd boven water te houden als zaken complex worden, weet je hoe je effectief omgaat met verandering en speel je een belangrijke rol in het proactief vormgeven van de toekomst van de organisatie. Strategisch leiderschap vereist dan ook een combinatie van eigenschappen en vaardigheden als: 

• Visie: een heldere en inspirerende visie voor de toekomst van de organisatie, waarbij je mensen weet te beïnvloeden om mee te gaan in die visie. 
• Analytisch denken: het vermogen om complexe problemen te analyseren, ervaringen te gebruiken voor weloverwogen beslissingen en daarmee als het ware de toekomst te ‘voorspellen’. 
• Innovatie: het uitdagen van conventionele denkwijzen, omarmen van nieuwe ideeën en het aanmoedigen tot het nemen van risico’s om nieuwe wegen in te kunnen slaan. 
• Effectieve communicatie: duidelijk en inspirerend overbrengen van visie en strategieën aan alle belanghebbenden. 
• Flexibiliteit: het vermogen om zich aan te passen aan veranderingen en snel te reageren op nieuwe uitdagingen. 

5 praktische tips voor strategisch leiderschap 

Strategisch leiderschap onder de knie krijgen is natuurlijk een ontwikkelproces. Elke werkomgeving heeft zijn eigen uitdagingen waarbinnen jij je als leider moet zien te navigeren. Het gaat erom in welke omgeving jij je als leider bevindt, met welke mensen je te maken hebt en wat voor uitdagingen jouw organisatie heeft.  

Benieuwd hoe je je leiderschap nu al meer strategisch maakt? We hebben vijf tips voor je: 

1. Verdeel verantwoordelijkheid: geef autonomie aan individuen op alle niveaus in de organisatie. Deel de verantwoordelijkheid en moedig risicovolle beslissingen aan. Dit vergroot de collectieve intelligentie en veerkracht van de organisatie. 
2. Wees open en eerlijk over informatie: In plaats van het traditionele principe “kennis is macht” te volgen, deel je relevante informatie transparant. Dit bevordert een cultuur van vertrouwen en samenwerking. 
3. Creëer paden voor innovatie en nieuwe ideeën: stimuleer creativiteit en innovatie. Moedig medewerkers aan om buiten de gebaande paden te denken en nieuwe oplossingen te verkennen. 
4. Focus op de lange termijn: Strategisch leiderschap gaat niet alleen over het oplossen van huidige problemen, maar ook over het plannen voor de toekomst. Houd daarom rekening met de langetermijnimpact van beslissingen. 
5. Leid met respect en bescheidenheid: Strategische leiders zijn niet alleen visionair, maar ook empathisch. Ze respecteren anderen, luisteren naar verschillende perspectieven en handelen met integriteit. Leid dus vooral op een menselijke wijze.  

Onze Strategisch Leiderschapsprogramma’s 

Bij Boertien Vergouwen Overduin begrijpen we het belang van strategisch leiderschap en bieden we programma's die leiders helpen deze vaardigheden te ontwikkelen. Wil jij je als leider persoonlijk en professioneel ontwikkelen en de volgende carrièrestap maken? In onze Strategisch Leiderschapsprogramma’s leer je interpersoonlijke vaardigheden voor hoger management. Verschillende onderwerpen komen aan bod, zoals verandermanagement, projectmanagement, persoonlijke kracht en beïnvloedingsvaardigheden. Je gaat aan de slag met de Birkman-methode en werkt in het leiderschapsprogramma vanuit jouw eigen ambities en leerwensen, maar ook jouw eigen werkpraktijk. Zo leer je wat voor jou het meest relevant is én meer.  

Advies nodig of meer informatie opvragen over onze Strategisch Leiderschapsprogramma’s? Neem contact op met onze opleidingsadviseurs.