Onder welke vlag gaan we als kabinet varen?

De formatiegesprekken voor een nieuw kabinet zijn nog volop aan de gang en we weten dat het geen makkelijke opgave is om een nieuw team samen te stellen dat gezamenlijk de problemen te lijf gaat en dat ook 4 jaar blijft doen. Een nieuw team dat ook als een echt team moet opereren. Maar hoe makkelijk is dat? Wat is er voor nodig om het toekomstige kabinetsteam tot een hecht team te maken?

Caroline Reineke, VO-specialist op het gebied van teamontwikkeling en teamwork heeft daar wel een duidelijk idee over.

Taak en omgeving
"Om hier antwoord op te geven, is het belangrijk om eerst te kijken naar wat het team te doen staat, welke tijdslijnen er aan verbonden zijn en wat er in de omgeving speelt", zegt Caroline. "Neem een boot als metafoor voor dit kabinetsteam. Dit is hét team dat aan het roer staat van Nederland. Er ligt een aantal belangrijke én urgente kwesties te smachten om een beslissing, een duidelijke koers. Dit team is nu een stuurloze boot in een roerige zee met de gehele bemanning aan wal. Eerste analyse: hoge urgentie met een grote gezamenlijke taak enerzijds en een verdeelde groep mogelijke bemanningsleden aan wal anderzijds. Welk team het ook wordt, ze moeten er uit komen met elkaar. Commitment is een voorwaarde!"

Mate van afhankelijkheid versus spanning 
"We hebben een eigen analysemodel ontwikkeld om nog twee andere cruciale aspecten van teamwerken te bekijken: de mate van afhankelijkheid én de mate van spanning in de interactie (laag/hoog). Bij interactie; denk aan sfeer, harmonieus of conflictueus. Pikorde, persoonlijkheden e.d. spelen hier vaak een grote rol in. Wij plaatsen teams in dit model, kijken waar ze uitkomen en kiezen dan voor interventies die passen bij de score." aldus Caroline.

 "Plaats je het toekomstige kabinetsteam in bovenstaand model, dan zie je een hoge mate van afhankelijkheid bij alle mogelijke teamformaties. Alle partijen in het kabinet moeten het met elkaar zien te rooien. Dat verwachten we als burgers, de ‘investeerders van deze koopmansboot', van dit toekomstige kabinet. Er staat teveel op het spel. Voor de voetballers onder ons: denk aan het Franse team... We kunnen het ons dus niet permitteren dat eenmaal op de boot een partij eruit valt dan wel springt. Verder is er sprake van een (relatief) hoge spanning. Ik doel op de groepsdynamiek van de kabinetssamenstelling. Neem de kwestie wie straks de stuurman wordt en hoe hij geaccepteerd gaat worden door de rest. Of sowieso de onderlinge samenwerking: denk aan nieuwkomers of de verschillende karakters van de bemanningsleden. Maar ook de verschillende ideologieën kunnen bijvoorbeeld leiden tot hoge spanning in het team. Iedereen beseft dit en dat maakt het een buitengewoon lastige klus met een onzekere toekomst."

Onder welke vlag gaan we varen?
De actualiteit heeft inmiddels laten zien dat bovenstaande diagnose van Caroline, die zij al in een eerder stadium gaf, lijkt uit te komen. "Het lijkt wel een theekransje aan de kant. Iedereen schuift aan, doet zijn of haar rituele ideologische klompendans. Elke zeilterm is van toepassing op hoe het toekomstige team de koers wil uitzetten: waar de een scherp aan de wind wil varen, zegt de ander diplomatiek ‘op dat punt willen wij uit de wind blijven!'of: ‘groot zeil hijsen & snel', ‘nee, reven!' en ga zo maar door. Echte harde noten worden zo niet gekraakt, terwijl er geen tijd of geld is om uitgebreid aan de kant te polderen. De scheepsschatkist is leeg en de boot raakt meer en meer op drift. Als ik kijk naar ons interventiemodel, dan heb je echt een crisisbemiddelaar nodig om dit teamproces te begeleiden om het team binnen de boot te houden. Grote voorwaarde om dit te kunnen doen, is een bestaand opererend team én acceptatie van een dergelijk persoon. En beide ontbreken, want... er is nog geen team. Bovendien is er niemand die (zachte) dwang kan inzetten vanwege de hoge urgentie op zee. Noch Rutte, noch Uri, noch Beatrix heeft die geaccepteerde autoriteit.

Dus blijft de koopvaartboot stuurloos op zee, babbelt de nieuwe bemanning-in-spé rustig verder zonder enige vorm van commitments, op de voet gevolgd door de burgerij. Misschien zijn wij als burgers de oplossing? Ik kan geen voorspellingen doen... maar misschien stapt er een heuse Teaparty Hollandse stijl uit het volk op en marcheert naar Den Haag", aldus Caroline met een knipoog. Ze vervolgt met "De beste stuurlui staan aan wal. Daar ben ik me van bewust. Maar of deze boot een bemanning krijgt met de potentie tot gericht varen, daar heb ik echt mijn twijfels over. Misschien is het de hoogste tijd dat onze Waterkoning naar voren treedt?!"